Ժողովածուն նվիրված է հետխորհրդային հարցերի հետազոտությանը և փորձ է գիտականորեն իմաստավորելու այնպիսի երկրների փորձը, ինչպիսին են Հայաստանը, Բելառուսը, Վրաստանը, Մոլդովան և Ուկրաինան: Ներկայացվող հոդվածների կիզակետում հետխորհրդային հասարակություններում տնտեսության, քաղաքացիական հասարակության, արվեստի, պատմության, կրթության ու մշակութային լանդշաֆտի տիրապետող դիսկուրսներն ու պրակտիկաներն են:

Սուրեն Զոլյանը «Հայաստան 2018. իրողություններ և հեռանկարներ» գիտաժողովում հանդես է եկել «Հետխորհրդային հասարակությունների նկարագրման կաղապարները և Հայաստանի զարգացման հնարավոր ուղեգիծը» զեկուցմամբ: Երկու տարի անց, շարունակելով իր մտորումները Հայաստանում տեղի ունեցող գործընթացների մասին, Զոլյանն արձանագրում է, որ այդ ընթացքում արմատական քաղաքական փոփոխություններ տեղի չեն ունեցել և կան բոլոր հիմքերը համարելու, որ երկիրը շարունակում է գտնվել միևնույն «չկոնսոլիդացված ավտորիտարիզմի» փուլում։ Վերջինս զարգացման ավելի քիչ հնարավորություն է տալիս, քան կտար ավտորիտարիզմի կոնսոլիդացված տարբերակը։ Բայց սա պայմանավորված է նաև հայ ժողովրդի հոգեկերտվածքով, որը գերադասում է ռացիոնալ և կոշտ ղեկավարի փոխարեն բարի և երազող թագավոր ունենալ։

Արթուր Մկրտիչյանը «Հայաստան 2018. իրողություններ և հեռանկարներ» գիտաժողովում հանդես է եկել «Ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղություն հասարակության» հայեցակարգը որպես հետխորհրդային հայ հասարակական կյանքի սոցիոլոգիական ախտորոշման մոդել» զեկուցմամբ: Հեղինակի համոզմամբ ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղության պայմաններում հասարակություններում զարգացումը ժողովրդավարացման ուղղությամբ իրականացվում է ոչ մասնակցային, այլ մոբիլիզացիոն ճանապարհով: Այս դեպքում, ի տարբերություն արևմտյան մասնակցային ժողովրդավարության, կարող ենք գործ ունենալ մոբիլիզացիոն դեմոկրատիայի մոդելի հետ: Մկրտիչյանը կարծում է, որ երկու հետհեղափոխական տարիների գործընթացները մեծ հաշվով չեն փոխել հասարակական կազմակերպման ձևերը:

Ներկայացնում ենք Հրաչ Բայադյանի «ԵՐԵՎԱԿԱՅԵԼՈՎ ԱՆՑՅԱԼԸ. ԽՈՐՀՐԴԱՀԱՅ ԱՐԴԻԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՊԱՏՈՒՄՆԵՐ» գրքի շնորհանդես-քննարկումը, որը Հումանիտար հետազոտությունների հայկական կենտրոնը կազմակերպել էր Կոնրադ Ադենաուեր Հիմնադրամի հետ գործընկերությամբ։ Միջոցառման ընթացքում անդրադարձ է կատարվել խորհրդահայ արդիականության փորձառության տարբեր կողմերին և հետխորհրդային հասարակության վրա դրանց թողած ազդեցությանը։ Բանախոսներ՝ Թոմաս Շրապել (ԿԱՀ տարածաշրջանային ծրագրի տնօրեն), 1:40 րոպեից; Հրաչ Բայադյան («Երևակայելով անցյալը» գրքի հեղինակ), 11:08 րոպեից; Աշոտ Ոսկանյան (ՀՀՀԿ նախագահ) 34:00 րոպեից; Սմբատ Հովհաննիսյան (ԵՊՀ դոցենտ) 1:04:25 րոպեից; Դավիթ Ստեփանյան (կինովավերագրող) 1:18:00 րոպեից։ Ամփոփիչ բանավեճ, վարող Ա․ Ոսկանյան, 1:46:12 րոպեից։